Ciąg dalszy serii „Stu wybitnych lublinian i osób zasłużonych dla Lublina”. Postacią na piątek będzie niezwykły lubelski Żyd, obdarzony kultem za życia – Jakov Izaak Horowic. Postacią na czwartek jest Czech z pochodzenia, Wilhelm Hess:

34. Hess Wilhelm (1848-1932) – przemysłowiec. Urodził się w Luzy w Czechach. Z powodu biedy wyemigrował do USA. W Chicago pracował w fabrykach wag. Po powrocie z USA, jadąc do Kijowa zatrzymał się w Lublinie, gdzie zaczął produkować wagi typu amerykańskiego. Wykupił plac przy ul. Lubartowskiej i utworzył wielką, nowoczesną fabrykę. Przed I wojną światową firma zatrudniała ponad 1200 osób. Po kryzysie spowodowanym I wojną światową, fabryka rozwinęła się na nowo. W 1929 r. wielki kryzys ekonomiczny dotknął również jego fabrykę. Na skutek pojawienia się konkurencji spadły zamówienia. Dodatkowo, osobiste tragedie przemysłowca – kolejne zgony członków jego rodziny spowodowały, że wyjechał do rodzinnej miejscowości w Czechach, gdzie zmarł – niedługo przed zlicytowaniem jego firmy, która za bezcen została kupiona przez warszawskich Żydów. Spośród wielu lubelskich przemysłowców Hess wyróżniał się swoim humanitaryzmem. Brał udział w instytucjach dobroczynnych. W jego fabryce obowiązywał 8-godzinny dzień pracy, ubezpieczenia społeczne, kasa oszczędnościowo-kredytowa, stołówka i „tani sklep”. Kontynuacją jego inwestycji były w PRL „Lubelskie Fabryki Wag”.

Ciąg dalszy cyklu „Stu wybitnych lublinian i osób zasłużonych dla Lublina”.

Postacią na czwartek będzie Wilhelm Hess, lubelski przemysłowiec, z pochodzenia – Czech (nazwisko to kojarzone jest z zastępcą Hitlera w NSDAP, ale nie ulegajmy symbolice nazwisk!). Postacią na środę jest w jednej osobie liberał, mason, komunista, przedstawiony w wierszu Broniewskiego: „Magnitogorsk, albo rozmowa z Janem”. W 1931 r. wyjechał do „Kraju Rad” … i stamtąd już nie wrócił. Gdy turystom z Rosji podawaliśmy ten fakt w ramach usługi „Lublin City-Tour”, usłyszeliśmy zapytanie – „czto, jemu tam tak nrawiłoś”? (co, jemu tam tak się podobało?), podawaliśmy szokującą odpowiedź: – „niet, jewo tam ubili”. Przy okazji – na liście sławnych lublinian nie ma innego Hempla – Jakuba, który na początku XIX wieku przebudował spalony kościół karmelitów MB z Góry Karmel na ratusz – obecną siedzibę władz miasta (architekt był w cieniu Stompfa, który bardziej zasłużył się dla Lublina).

Jan – chory na „katar żołądka” (z wiersza Broniewskiego):

Ciąg dalszy cyklu: „Stu wybitnych lublinian i osób zasłużonych dla Lublina”. W środę będzie przedstawiony mason i komunista, który przetłumaczył na język polski wszystkie dzieła Lenina. Brzmi to, jak w epoce PRL. Ale… dekomunizacja tej osoby nie objęła! A dlaczego? – o tym będzie jutro! Był nim bohater utworu Broniewskiego – Jan Hempel.
Skromną bohaterką czasów wojny była Antonina Grygowa, zasługująca w Lublinie na pomnik:

32. Grygowa Antonina, z domu Sarnecka (1898-1980) – „Ciotka Antonina”, „Mateczka” – przedsiębiorca, działaczka społeczna. Urodzona w Kielcach, wyszła za mąż za Franciszka Grygę i razem z nim prowadziła piekarnię przy ul. Orlej w Lublinie. Od początku II wojny światowej była bardzo ofiarna, niosąca pomoc potrzebującym. Wraz z córkami pomagała uchodźcom i żołnierzom. Po bitwie pod Wólką Lubelską przywiozła z pola bitwy trzech rannych żołnierzy. Do obozu jenieckiego znajdującego się w Lubelskiej Wytwórni Samolotów, oprócz chleba przemycała ubrania cywilne, w których wyprowadzano jeńców jako pracowników piekarni. W czasie wysiedlania Żydów Grygowa przyjęła dwie młode Żydówki i zapewniła im opiekę przez całą okupację. Przez pół roku opiekowała się niemowlęciem, urodzonym przez więźniarkę Zamku Lubelskiego. Od 1940 r. wysyłała więźniom paczki, podpisywane przez „Ciotkę Antoninę” – z chlebem, z listami oraz z przemycanymi lekami i grypsami. Zaopatrywała w chleb więźniów Majdanka, szpitale, sierocińce i mieszkańców Lublina. Po wojnie jej małą piekarnię upaństwowiono. A. Grygowa zmarła w Lublinie. Jej imieniem nazwano jedną z ulic w pobliżu obozu na Majdanku.

Ciąg dalszy serii „Stu wybitnych lublinian i osób zasłużonych dla Lublina”. We wtorek będzie przedstawiona szlachetna postać z okresu II wojny światowej, osoba która zasługuje na pomnik – Antonina Grygowa. Postacią na poniedziałek jest pierwszy prezydent Lublina – Teodor Gretz-Gruell. Prezydenci byli w Lublinie już od 1578 r., ale jako … przewodniczący deputatów (sędziów) duchownych w lubelskim trybunale.

31. Gretz-Gruell Teodor (ok. 1749 – 1814) – aptekarz, pierwszy prezydent Lublina. Urodził się na Warmii w rodzinie niemieckiej. Przez 14 lat miał praktykę w aptece w Warszawie, gdzie zdobył kwalifikacje aptekarza. W 1785 r. został aptekarzem zakonu trynitarzy, którzy w 1788 r. odstąpili mu prawo do prowadzenia własnej apteki. W tym czasie pełnił funkcję wizytatora aptek województwa lubelskiego. W 1788 r. uzyskał obywatelstwo mieszczanina lubelskiego. W czasie obrad Sejmu Wielkiego był zwolennikiem zrównania mieszczan w prawach ze szlachtą. W 1791 r. został wybrany do ławy lubelskiej, a w 1792 r. został pierwszym prezydentem Lublina, porządkując sprawy miasta m.in. oświatę i opiekę medyczną, wprowadzając jednolitą numerację posesji, prowadząc remonty dróg, tworząc służby komunalne i podnosząc stan sanitarny miasta. W czasie insurekcji kościuszkowskiej udzielił powstańcom pomocy, zaopatrując ich w leki. W czasie istnienia Księstwa Warszawskiego był zastępcą prezydenta Lublina. Był współtwórcą i członkiem lubelskiej loży wolnomularskiej „Wolność Odzyskana”. Zmarł w Lublinie. Na Starym Mieście znajduje się ulica imienia Prezydenta T. Gretz-Gruella.

Ciąg dalszy listy: „Stu wybitnych lublinian i osób zasłużonych dla Lublina”. Postacią przedstawioną w poniedziałek będzie pierwszy prezydent Lublina, aptekarz Teodor Gretz-Gruell. Dzisiaj prezentowany jest literat Eugeniusz Gołębiowski:

30. Gołębiowski Eugeniusz (1908-1986) – prozaik, poeta, tłumacz i pedagog. Urodzony w Zagórzu, k. Sanoka, studiował we Lwowie. Literacko zadebiutował w 1928 r. Do Lublina przybył w 1934 r., gdzie pracował jako nauczyciel – do 1968 r. Przed wojną napisał powieści Izio i Trio, drukowane w odcinkach w „Ilustrowanym Kurierze Codziennym”. Walczył w kampanii wrześniowej. Na początku wojny był kilka miesięcy więźniem Gestapo na zamku. W 1949 r. obronił pracę doktorską o Sebastianie Klonowicu. Pełnił funkcję kierownika literackiego w Teatrze Muzycznym w Lublinie i kierownika w Wojewódzkim Ośrodku Metodycznym dla Polonistów. W latach 1956-1957 był prezesem Lubelskiego Oddziału Związku Literatów Polskich. Był autorem powieści Dożywocie pana Woyszy oraz kilku opowieści biograficznych: Zygmunt August. Żywot ostatniego z Jagiellonów, Kapitan Cook, wielu wierszy, bajek i librett do utworów muzycznych oraz przekładów z literatury niemieckiej. Zmarł w Lublinie. Postać symbolizująca pożądany wzór postawy społecznej i obywatelskiej w czasach PRL – w 1969 r. został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, którego nie przyjął ze względów politycznych.

Ciąg dalszy naszej serii „Stu wybitnych lublinian i osób zasłużonych dla Lublina”.

Na sobotę, 4 lutego postacią będzie literat Eugeniusz Gołębiowski. W piątek postacią prezentowaną przeze mnie będzie ksiądz Kazimierz Gostyński:

29. Gostyński Kazimierz (1884-1942) – błogosławiony, kapłan, męczennik. Urodzony w Warszawie, po ukończeniu gimnazjum wstąpił do seminarium duchownego w Lublinie. Przyjął święcenia kapłańskie w 1908 r. Studiował teologię w Innsbrucku. W 1914 r. został rektorem kościoła św. Piotra w Lublinie. Uczył religii i języka niemieckiego w Gimnazjum im. Staszica w Lublinie oraz łaciny w Seminarium Duchownym. W 1915 r. założył Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego, zostając na wiele lat jego dyrektorem. W 1933 r. został dyrektorem Gimnazjum Biskupiego na Czwartku w Lublinie. W 1935 r. zrezygnował z funkcji dyrektora, zostając rektorem kościoła Wniebowzięcia NMP w Lublinie. Po wybuchu wojny, nie opuścił Lublina. Został aresztowany przez Gestapo 11 I 1940 r. i uwięziony na Zamku w Lublinie. Po kilku miesiącach został wywieziony do obozu Sachsenhausen, a następnie do Dachau. 6 maja 1942 r. został zagazowany w komorze gazowej. Przy kościele św. Maksymiliana w Lublinie istnieje od 1991 r. prywatne katolickie liceum (a od 1999 r. – zespół szkół) im. ks. Kazimierza Gostyńskiego. 13 czerwca 1999 r. w Warszawie został beatyfikowany jako jeden ze 108 męczenników z czasów II wojny światowej.