115. Czechowicz Mieczysław

Aktor wśród dwustu wybitnych lublinian. W sobotę będzie przedstawiony „żołnierz wyklęty”, patron jednej z lubelskich szkół i Szkot – założyciel pierwszej fabryki w Lublinie. Postaciami na dzisiaj są: żołnierz AK Stefan Dębicki (powyżej) i aktor – trzeci z Czechowic(z)ów na liście „dwustu…”:

115. Czechowicz Mieczysław (1930-1991) – aktor, urodzony w Lublinie. Występował w wielu teatrach i kabaretach. Sławę przyniósł mu występ w Kabarecie Starszych Panów. Użyczał głosu w Misiowi Uszatkowi z Dobranocki. Spośród wielu ról filmowych najbardziej zasłynął jako hrabia Horvath w Janosiku.

114. Czechowic Marcin

Lubelski teolog wśród dwustu wybitnych lublinian i osób zasłużonych dla Lublina. W piątek będzie przedstawiony kolejny z Czechowiczów oraz mało znany w Lublinie „żołnierz wyklęty”, stracony przez komunistyczne władze. Poniżej – jeden z trzech Czechowic(z)ów:

114. Czechowic Marcin (1532-1613) – teolog ariański, zmarły w Lublinie. W l. 1570-1577 wydał Sumariusz, będący wierszowanym streszczeniem Nowego Testamentu, utopijne dzieło Rozmowy Chrystiańskie – jako sentencję arianizmu oraz Nowy Testament. Miał wpływ na kształt literackiej polszczyzny.

113. Chmielewski Władysław

Lubelski cukiernik wśród dwustu wybitnych lublinian i osób zasłużonych dla Lublina. W piątek będzie przedstawiony kolejny człowiek o nazwisku Czechowicz oraz mało znany w Lublinie „żołnierz wyklęty”, straceni przez komunistyczne władze. Poniżej – jeden z kilku najlepszych lubelskich cukierników sprzed stu lat:

113. Chmielewski Władysław – cukiernik. W 1900 r. założył w Lublinie cukiernię, szybko zdobywając rzesze stałych klientów. Jego wyroby czekoladowo-cukiernicze: pączki, sękacz i cukierki znane były nie tylko w Lublinie. Po wojnie cukiernię upaństwowiono. Wróciła do spadkobierców w 1991 r.

112. Cangerle Jan

Kolejny włoski mistrz renesansu wśród dwustu wybitnych lublinian i osób zasłużonych dla Lublina. W czwartek będą dwaj ludzie, noszący nazwisko znanego lubelskiego poety – jeden zmarły w Lublinie, drugi urodzony w tym mieście. W środę przedstawiam jednego z dziesięciu architektów i sztukatorów, działających w Lublinie na początku XVII wieku (pawie samych Włochów). Był nim mistrz Jan Cangerle:

112. Cangerle Jan (XVII wiek) – architekt pochodzenia włoskiego. W kościele Świętego Ducha w Lublinie dobudował w 1608 r. kaplicę św. Stanisława i wykonał sztukaterię, w kościele dominikanów wybudował kaplicę Tyszkiewiczów. Artysta znany jest również jako autor budowy kościoła św. Anny w Kodniu.

111. Bułhak Jan

Twórca polskiej szkoły fotografii wśród dwustu najwybitniejszych mieszkańców Lublina i osób zasłużonych dla Lublina. W czwartek będą dwaj ludzie, noszący nazwisko znanego lubelskiego poety – jeden zmarły w Lublinie, drugi urodzony w tym mieście. Pierwszą postacią na środę jest Jan Bułhak:

111. Bułhak Jan (1876– 1950) – nestor polskiej fotografii. W latach 1921-1924 artysta na swoich fotografiach uwiecznił wygląd Lublina sprzed prawie stu lat. Wiele jego zdjęć stało się obrazami, symbolizującymi przedwojenny Lublin – Stare Miasto, dzielnica żydowska, uliczki, zaułki, bramy, itp.

110. Bryła Feliks

Wicewojewoda lubelski, stracony na początku okupacji wśród dwustu wybitnych lublinian. W środę będzie przedstawiony nestor polskich fotografików, dokumentujący Lublin po I wojnie światowej oraz włoski architekt i sztukator. Poniżej – Feliks Bryła:

110. Bryła Feliks (188-1939) – prawnik, wicewojewoda lubelski. Po wybuchu II w. św. uratował przed zniszczeniem 2 obrazy Jana Matejki. Aresztowany 9 XI, był więźniem Zamku lubelskiego. Został rozstrzelany przez Niemców 23 grudnia 1939 r. wraz z 9 innymi więźniami przy kirkucie na Kalinowszczyźnie.

109. Bogdanowicz Kazimierz

Dowódca w powstaniu styczniowym, stracony w Lublinie wśród dwustu wybitnych lublinian. W środę będzie przedstawiony nestor polskich fotografików, dokumentujący Lublin po I wojnie światowej oraz włoski architekt i sztukator. Poniżej – Kazimierz Bogdanowicz:

109. Bogdanowicz Kazimierz (1837-1863) – powstaniec. Urodzony w Nadrybiu, koło Puchaczowa. Chodził do Gimnazjum Gubernialnego w Lublinie. Brał aktywny udział w manifestacji horodelskiej, trzymając chorągiew ziemi chełmskiej. W czasie wybuchu postania styczniowego, w nocy z 22/23 stycznia, wraz z oddziałem liczącym 300 pieszych i 30 konnych, planował atak na garnizon rosyjski w Chełmie. Akcja się nie powiodła – Rosjanie zaskoczyli powstańców w Bukowej Małej i aresztowali powstańców. Więźniowie zostali jednak odbici przez oddział Józefa Grzywaczewskiego. Po połączeniu sił z innymi oddziałami, w dniu 17 lutego poniósł klęskę w walce z wojskami rosyjskimi pod wsią Rudka. 26 lutego został schwytany przez Rosjan w Zezulinie i przewieziony do Lublina. W czasie śledztwa nie wydał żadnego z powstańców i nie skorzystał z prośby cara o łaskę. Został rozstrzelany 6 marca i pochowany w zbiorowej mogile powstańców. W 1916 r. ciało Bogdanowicza i innych powstańców ekshumowano i przeniesiono do grobowca na cmentarzu przy ul. Lipowej. Na grobowcu był krzyż wykonany z jego dubeltówki (który zaginął). Imieniem Bogdanowicza została nazwana jedna z ulic na Węglinie Północnym.

Dziś rocznica największego pożaru w Lublinie – 1575 r.

8 maja – świętego Stanisława, biskupa męczennika. Dzisiaj w lubelskiej bazylice odpust. Trzeba pamiętać, że tragiczne w skutkach było przygotowywanie się do odpustu w 1575 r. Pożar wybuchł w nocy, między godziną drugą a trzecią w kamienicy przy ul. Grodzkiej, w tym miejscu, gdzie obecnie jest pub Święty Michał. Jadwiga Kołaczniczka piekła placki, które chciała sprzedawać na odpuście. Ten tragiczny żywioł został dokładnie opisany przez Sebastiana Klonowica. Był to największy pożar w historii miasta (nie ten, z obrazu u dominikanów). Odbudowane miasto zmieniło wygląd. Architekci i sztukatorzy z Włoch nadali mu styl, nazwany w XX wieku renesansem lubelskim.

Przy okazji – wyrażam wielkie oburzenie, że jedna lubelska „artystka”, korzystając z dotacji z Urzędu Miasta Lublin tworzy i sprzedaje swoje „dzieła” z wizerunkiem nieszczęsnej Jadwigi, nazwanej przez nią „Jadwigą Podpalaczką”.

Jako przewodnik po Lublinie stanowczo protestuję przeciw tak fałszywemu oskarżaniu osoby, która niechcący spowodowała pożar. Mogła to być też wina nieszczelnych przewodów kominowych. Nazywanie kogoś podpalaczką sugeruje, że ten pożar był podłożony celowo i złośliwie, co jest zupełnym wypaczaniem prawdy historycznej.

108. Bocheński Tadeusz

Lubelski poeta i nauczyciel wśród dwustu wybitnych lublinian i osób zasłużonych dla Lublina. Jutro będzie przedstawiony dowódca w powstaniu styczniowym, stracony i pochowany w Lublinie oraz wicewojewoda lubelski, stracony w 1939 r. Poniżej – Tadeusz Bocheński:

108. Bocheński Tadeusz (1895-1962) – poeta, pisarz, muzykolog, pedagog. Przez 13 lat (od 1918 r.) był nauczycielem greki i łaciny w I LO im. S. Staszica w Lublinie. Był stałym współpracownikiem chełmskiej „Kameny”. Pisał też utwory literackie i krytyczne recenzje do innych czasopism kulturalnych.

107. Białkowski Leon

Historyk – archiwista, dokumentujący dzieje Lublina wśród „Drugiej setki wybitnych lublinian i osób zasłużonych dla Lublina”. Jutro będzie przedstawiony dowódca w powstaniu styczniowym, stracony i pochowany w Lublinie oraz wicewojewoda lubelski, stracony w 1939 r. Poniżej – Leon Białkowski:

107. Białkowski Leon (1885-1952) – historyk, archiwista. Od 1926 r. był dyrektorem Archiwum Państwowego w Lublinie i profesorem KUL – kierownikiem katedry historii średniowiecznej. W lubelskim okresie jego działalności przedmiotem jego badań naukowych była historia gospodarcza miasta w XV w.