Nasi przodkowie pozwolili się okraść sąsiadom

Część 109: Unia Lubelska – Twór Niedoskonały.

Nasi przodkowie pozwolili się okraść sąsiadom

– bo „okazja czyni złodzieja” – bo będąc egoistami i nie dbając o sprawy państwa, doprowadzili je do zupełnej bezbronności,
– bo byli głupi – bez wyobraźni (P. Skarga: „Gdy okręt tonie, a wiatry go przewracają, głupi tłumoczki i skrzynki swoje opatruje i na nich leży, a do obrony okrętu nie idzie, i mniema, że się sam miłuje, a on się sam gubi. Bo gdy okręt obrony nie ma i on ze wszystkim, co zebrał, utonąć musi”),
– bo byli gnuśni – nie uprzedzali złego losu. Nie było w polskiej tradycji dobrej szkoły sprawnych polityków, którzy wyręczaliby lub odsuwali od rzeczywistej władzy głupich władców – było tylko polowanie na królewskie synekury,
– bo byli sprzedajni. Królowa Maria Ludwika Gonzaga pokazała wyraźnie swoim poddanym, że droga do władzy prowadzi przez jawną korupcję i służalstwo. Nie było chyba w historii Europy większej sprzedajności, niż polityczna prostytucja polskich i litewskich magnatów w końcu XVIII wieku!

Wypada tu zacytować znakomitą „Kantyczkę z lotu ptaka”, śpiewaną przez naszych bardów niepodległości (J. Kaczmarskiego, P. Gintrowskiego i Z. Łapińskiego): odnoszącą się do naszej zakłamanej przeszłości: „… co nam hańba, gdy talary mają lepszy kurs od wiary. Wymienimy na walutę – honor, i pokutę!” – takie było nasze poczucie moralności w chwili upadku państwa polskiego. Przydało się kilka szubienic w czasie Insurekcji Kościuszkowskiej w 1794 r., by wywołać wstrząs moralny, by naród wreszcie się opamiętał, a zdrajcy – byli wreszcie publicznie piętnowani.

LISTA STU WYBITNYCH LUBLINIAN I OSÓB ZASŁUŻONYCH DLA LUBLINA

Prezentuję poniżej moją pełną listę „Stu wybitnych lublinian i osób zasłużonych dla Lublina”. Okazuje się, że najwięcej osób polubiło mój setny wpis z tej serii – 24 nazwiska. Czy to uznanie dla prezentowanej postaci, czy opracowania przez autora? – nieważne – według mojego kryterium zwyciężył Jan z Nowego Sącza!

Okazuje się, że bojownicy o niepodległość, nie zdobyli Państwa uznania. Zarówno komisarz powstańczy na Lubelszczyznę, stracony w Lublinie, 20-letni Leon Frankowski, jak i harcmistrz Tadeusz Kozłowski, zamordowany przez Gestapo, nie cieszyli się popularnością.

Były pytania i uwagi na temat liczby kobiet na tej liście. Wyjaśniam, że kobiety zaczęły pełnić funkcje publiczne i społeczne dopiero w drugiej połowie XIX wieku. Pierwotnie chciałem uhonorować dwie harcerski – Marię Walciszewską i Marię Świtalską, które obawiając się brutalnego śledztwa w Gestapo, popełniły samobójstwo. Chciałem też wyróżnić pierwszą po wojnie kobietę – Zofię Pelczarską, żołnierza AK, zamordowaną przez NKWD – wtedy proporcje liczby kobiet by się wyraźnie zmieniły.

Dla bojowników o niepodległość warto by było sporządzić zupełnie osobną listę. Kilka tych szlachetnych postaci jest eksponowanych poniżej. Publikuję więc listę dla tych czytelników, którzy pominęli niektóre biogramy.

W przygotowaniu mam drugą setkę „wybitnych lublinian” w wersji skróconej – po 250 znaków – ich nazwiska również zasługują na uwagę.

Jest to mój zupełnie subiektywny wybór postaci, które symbolizują wiele dziedzin życia publicznego oraz każde stulecie długiej historii Lublina.

A więc – krótkie streszczenie pocztu, publikowanego na Fb przeze mnie w ciągu czterech miesięcy:

1. Leszek Czarny – książę krakowski. W Lublinie książę jest znany z budowy kościoła świętego Michała. Księciu Leszkowi przypisuje się także budowę kamienno-ceglanej wieży, na dziedzińcu zamkowym.
2. Władysław Łokietek – książę, a od. 1320 r. – król. 15 sierpnia 1317 roku, pod Krakowem wydał przywilej lokacyjny dla Lublina.
3. Kazimierz Wielki – król Polski w l. 1333-1370. „Zastał Lublin drewniany, a zostawił murowany”. Postawił w Lublinie zamek z kaplicą, otoczył miasto murami, wybudował kościół dla dominikanów.
4. Władysław Jagiełło – wielki książę litewski od 1377 r., król Polski w latach 1386-1434. Na jego polecenie kaplica Świętej Trójcy otrzymała wystrój bizantyjski. Ustanowił 2 jarmarki w Lublinie.
5. Kazimierz Jagiellończyk – wielki książę Litwy od 1440 r., król Polski w latach 1447-1492. Utworzył województwo lubelskie, zwiększył liczbę jarmarków w Lublinie.
6. Zygmunt August – król Polski i wielki książę Litwy w latach 1548-1572. Doprowadził w Lublinie wraz z sejmami Polski i Litwy do zawarcia unii, tworząc wielonarodową Rzeczpospolitą Obojga Narodów.
7. Stefan Batory – król Polski i wielki książę Litwy w latach 1576-1586. W 1578 r. Ustanowił w Lublinie Trybunał Koronny – najwyższy sąd apelacyjny dla szlachty w sądowniczej prowincji Małopolsce.
8. Ankiewicz Julian (1820-1903) – architekt, autor budowy Gimnazjum Gubernialnego, pałacu gubernialnego i gmachu Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, (obecnie Sądu Okręgowego).
9. Arciszowa Wacława (1870-1953) – nauczycielka. Założyła w Lublinie wiele szkół. W 1949 r. jej szkołę upaństwowiono jako tzw. IV LO w Lublinie, a w 1967 r. nadano imię Stefanii Sempołowskiej.
10. Arnsztajnowa Franciszka (1865-1942) – poetka żydowskiego pochodzenia. Wraz z poetą Józefem Czechowiczem wydała tomik poezji „Stare kamienie”, poświęcony zabytkom Starego Miasta.
11. Balin Jakub (?- 1623) – architekt włoski, przedstawiciel renesansu lubelskiego. Wśród wielu jego dzieł wyróżnia się znany z bogatej sztukaterii kościół św. Pawła.
12. Barszczewski Józefat (1836-1863) – powstaniec styczniowy, stracony przez wojsko carskie. Jedyny dowódca powstańczy urodzony w Lublinie.
13. Bieczyński Feliks (Łodzia-Bieczyński), 1799-1885) – inżynier, projektant ogrodów i rozwiązań komunikacyjnych dla Lublina. W 1837 r. zaprojektował park, nazwany „Ogrodem Saskim”.
14. Biernacki Mieczysław (1862-1948) – lekarz, działacz społeczny i oświatowy. Pracował w Szpitalu Bożego Jana, zaprojektował budowę wodociągów. Był też dziennikarzem „Kuriera Lubelskiego”.
15. Biernat z Lublina, (1460/1466-1529) – poeta, pionier literatury polskiej, urodzony w Lublinie. W 1513 r. napisał dzieło, uważane za najstarszy zabytek literatury polskiej – modlitewnik Raj Duszny.
16. Brzozowski Mieczysław (1933-1991) – ksiądz, kaznodzieja. Zasłynął z patriotycznych kazań w kościele, w czasach PRL, wygłaszanych zwłaszcza z okazji świąt narodowych i w stanie wojennym.
17. Chodźko Witold (1875-1954) – lekarz, profesor UMCS i AM w Lublinie, działacz społeczny. Był profesorem na Wydziale Lekarskim UMCS, a następnie – w Akademii Medycznej.
18. Cholewa Władysław (1892-1962) – działacz polityczny i niepodległościowy. Wobec odmowy współpracy z władzami PKWN, został zesłany do łagrów w ZSRR. Wrócił do Polski w 1947 r.
19. Christians Ludwik (1902-1956) – adwokat, działacz społeczny. W l. 1941-1944 był kierownikiem oddziału Rady Głównej Opiekuńczej (RGO). Niósł pomoc więźniom zamku i obozu na Majdanku.
20. Corrazzi Antoni (1792-1877) – architekt. Jego lubelskim obiektem była neogotycka Wieża Trynitarska z 1819 r. oraz klasycystyczny portyk przy katedrze.
21. Czachórski Władysław (1850-1911) – malarz, urodzony w Lublinie. Artysta malował sceny rodzajowe, pejzaże, portrety, martwe natury, kwiaty i obrazy o tematyce szekspirowskiej.
22. Czechowicz Józef (1903-1939) – poeta, urodzony w Lublinie. W 1932 r. wraz z Franciszką Arnsztajnową założył Lubelski Związek Literatów i wydał później tomik poezji „Stare Kamienie”.
23. Daszyński Ignacy (1866-1936) – polityk, marszałek sejmu, wicepremier rządu II RP, kilkudniowy premier Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej w Lublinie.
24. Doria-Dernałowicz Czesław (1901-1993) – architekt. W l. 1936-1938 restaurował kamienice Lubomelskich i Konopniców na Starym Mieście. Po wojnie budował wiele obiektów w Lublinie.
25. Dobrucki Stanisław (1862-1919) – lekarz – chirurg, działacz społeczny. Zasłynął jako pionier w wykonywaniu operacji wyrostka robaczkowego (1904 r.)., a także w zwalczaniu cholery w 1892 r.
26. Fajfer Jan (ok. 1500 – ok. 1560) – przedsiębiorca, papiernik. W 1538 r. uzyskał od króla Zygmunta I Starego dotację na budowę papierni we wsi Tatary przy Wielkim Stawie Królewskim.
27. Firlej Jan (1521-1574) – marszałek wielki koronny, działacz reformacji. W czasie koronacji Henryka Walezego wymusił na królu złożenie przysięgi, gwarantującej wolność religijną dla protestantów.
28. Gawarecki Henryk (1912-1989) – historyk sztuki, przewodnik po Lublinie. Autor przewodników, m.in. „Ulicami Lublina”, „Lublin – krajobraz i architektura” oraz „O dawnym Lublinie”.
29. Gawdzik Czesław (1910-1993) – architekt. W 1935 r. W Lublinie zasłynął jako główny projektant miasteczka akademickiego UMCS. Wraz z H. Gawareckim wydał przewodnik „Ulicami Lublina”.
30. Gilas Jan (1901 – 1939) – woźny w ratuszu. Śmierć bohatera była paradoksalna – bo nie zginął bezpośrednio od bomy, ani od kuli, ale zmarł w niespodziewanych okolicznościach – od bomby!
31. Gołębiowski Eugeniusz (1908-1986) – prozaik, poeta, tłumacz i pedagog, autor powieści Dożywocie pana Woyszy, Zygmunt August. Żywot ostatniego z Jagiellonów, Kapitan Cook..
32. Goral Władysław (1898-1945) – błogosławiony, biskup pomocniczy lubelski, męczennik. Zginął w obozie Sachsenhausen, gdzie przebywał w całkowicie izolowanej, betonowej celi.
33. Gostyński Kazimierz (1884-1942) – błogosławiony, kapłan, męczennik. Założył Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego. W czasie wojny zginął zagazowany w Dachau.
34. Gretz-Gruell Teodor (ok. 1749 – 1814) – aptekarz, pierwszy prezydent Lublina.
35. Grygowa Antonina, z domu Sarnecka (1898-1980) – „Ciotka Antonina”, „Mateczka” – właścicielka piekarni. Zaopatrywała w chleb więźniów Majdanka, szpitale, sierocińce i mieszkańców Lublina.
36. Haczewski Feliks (1907-1984) – architekt, autor projektu pierwszego osiedla im. Adama Mickiewicza na LSM w l. 1958-1959. będącego wzorcem architektoniczno-krajobrazowym Lublina.
37. Hartwig Edward (1909-2003) – najwybitniejszy fotografik Lublina, jeden z wybitniejszych fotografików Polski. Przez trzy ćwierci wieku dokumentował Lublin na swoich fotografiach.
38. Hempel Jan, ps. Jan Bezdomny i wiele innych (1877-1937) – filozof, publicysta, działacz spółdzielczy. W styczniu 1913 r. założył Lubelskie Stowarzyszenie Spożywców (LSS), które istnieje do dzisiaj.
39. Hess Wilhelm (1848-1932) – przemysłowiec. Przy ul. Lubartowskiej utworzył wielką, nowoczesną fabrykę wag. Produkcję Hessa kontynuowały po wojnie Lubelskie Fabryki Wag.
40. Horowic Jakov Izaak (1745-1815), Lubliner, Widzący z Lublina – cadyk, znany jako mędrzec posiadający zdolność uzdrawiania i jasnowidzenia. Mieszkał przy nie istniejącej już ul. Szerokiej.
41. Hryniewiecki Kajetan (?-1796) – urzędnik. Jako wojewoda stanął na czele lubelskiej Komisji Dobrego Porządku, porządkując sprawy miasta pod względem prawnym i jego wizerunku.
42. Jaczewski Franciszek (1832-1914) – biskup lubelski, walczył o prawa unitów, którzy dzięki niemu mogli przechodzić na katolicyzm. Poparł strajk szkolny w 1905 r.
43. Jaczewski Kazimierz (1862-1934) – lekarz, działacz społeczny. W czasie rewolucji 1905 r. w Królestwie działał aktywnie w Towarzystwie Szerzenia Oświaty „Światło”.
44. Jan z Lublina – kompozytor i organista, autor tabulatury organowej – systemu notacji (zapisu) utworu muzycznego na organy, powstałej w latach: 1537-1548, liczącej ponad 350 kompozycji.
45. Jan z Nowego Sącza (XV/XVI wiek) – inżynier. W 1506 r. wykonał w Lublinie wodociąg o długości – ponad 4 km, zaopatrując Stare Miasto i Środmieście w wodę, która płynęła siłą grawitacji.
46. Jaworowska Teodora, z domu Suligowska (1855-1925) – działaczka społeczna i oświatowa. Założyła Koło Pań, które wspierało ludzi biednych i prowadziło akcje oświatową wśród analfabetów.
47. Kaniorowa Wanda, z domu Królikowska (1912-1980) – reżyser teatralny, choreograf. Utworzyła Teatr Młodego Widza, który w 1953 r. przekształcił się Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Lubelskiej.
48. Kędzierski Ignacy (1877-1968) – architekt. Autor budowy wielu obiektów: „Bobolanum”, Izby Skarbowej (obecnie Urząd Wojewódzki) i szkoły powszechnej na Czwartku (obecnie IV LO).
49. Klonowic Sebastian Fabian, Acernus (1545-1602) – poeta, burmistrz Lublina. W poemacie Worek Judaszów przedstawił zepsucie moralne władzy i ludzi zależnych od niej.
50. Kłopotowski Ignacy (1866-1931) – działacz Lubelskiego Towarzystwa Dobroczynności –zakładał instytucje gospodarcze i charytatywne: sierocińce, przytułek dla starców, dom noclegowy, itp.
51. Kochanowski Jan (1530-1584) – poeta. W 1584 r. poeta przyjechał do Lublina na spotkanie z królem Stefanem Batorym i zmarł nagle w dniu 22 sierpnia. Został pochowany w Zwoleniu.
52. Koryznowa Antonina, z domu John (1855-1933) – działaczka społeczna. Ofiarowała 15 ha majątku na cmentarz na Kalinowszczyźnie, założyła sierociniec dla około 150 dzieci, wspierała KUL.
53. Krausse Edward (1889-1942) – przemysłowiec. W czasie wojny ściśle współpracował z A. Grygową, dostarczając jej, nieodpłatnie mąkę, która szła m.in. do więźniów Majdanka i do partyzantów.
54. Krwawicz Tadeusz (1910-1988) – lekarz okulista. Specjalizował się w chirurgii zaćmy oraz kriochirurgii i krioterapii oka. Był m.in. prezesem Lubelskiego Towarzystwa Naukowego.
55. Krzyżanowski Antoni (1884-1939) – dyrektor Żeńskiego Gimnazjum i Liceum Wacławy Arciszowej. Więziony na Zamku Lubelskim, 23 XII 1939 r. rozstrzelany w Lublinie.
56. Kwiatkowski Wawrzyniec (1890-1984) – oficer WP, działacz społeczny, inicjator budowy Domu Żołnierza w Lublinie. Uratował się jako jeden z nielicznych z mordu kilkuset więźniów na Zamku.
57. Laśkiewicz Teofil (1869-1925) – inżynier, przemysłowiec. Jego fabryka „E. Plage i T. Laśkiewicz” otrzymała zlecenie jako pierwsza w Polsce na produkcję samolotów wojskowych.
58. Lelek-Sowa Stefan (1885-1940) – działacz niepodległościowy, sędzia, senator RP. Razem ze swoją córką został rozstrzelany przez Niemców na tzw. Rurach Jezuickich w dniu 29 czerwca 1940 r.
59. Lubomelski Jan (?-1551) – ośmiokrotnie pełnił funkcję burmistrza. Wybudował sobie kamienicę (Rynek 8) z obszerną sienią, ozdobioną freskami. Jego syn Erazm urządził „Piwnicę pod Fortuną”.
60. Luria Salomon Maharszal (1510-1573) – rabin. Nazwa Maharszal jest skrótem tytułu w języku hebrajskim: „Nasz Nauczyciel Salomon Luria”. Zmarł w Lublinie, pochowany na Starym Kirkucie.
61. Łopaciński Hieronim (1860-1906) – etnograf, historyk i bibliofil. Współtwórca Muzeum Lubelskiego i Biblioteki Publicznej w Lublinie. Dokonywał wielu cennych odkryć naukowych.
62. Magierski Stanisław (1904-1957) – muzyk, fotografik. Urodzony w Lublinie. W 1943 r. napisał teksty i muzykę do pieśni partyzanckiej – Kołysanki leśnej: „Dziś do ciebie przyjść nie mogę”.
63. Meyer Józef (ok. 1720 – ok. 1760) – malarz. Po pożarze kościoła jezuitów w Lublinie p.w. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty wykonał iluzjonistyczne freski dla świątyni.
64. Migalski Leon (1881-1941) – rzeźbiarz. Wykonywał liczne nagrobki dla lubelskich cmentarzy. Wykonane przez niego nagrobki z piaskowca miały kształt figuralny lub formę płyty.
65. Moritz Wacław (1865-1947) – przemysłowiec. Został wspólnikiem firmy założonej przez ojca „R. Moritz i W. Kreczmar w Lublinie”, a w 1895 r. – jedynym właścicielem fabryki maszyn rolniczych.
66. Muszyński Tomasz (ok. 1625- ok. 1680) – malarz. W l. 1654-1655 w kopule kaplicy Świętego, Krzyża (Tyszkiewiczów), w kościele dominikanów wykonał fresk „Sąd Ostateczny”.
67. Mysakowski Stanisław (1896-1942) – kapłan męczennik, błogosławiony. W czasie wojny został wywieziony obozu w Sachsenhausen, a następnie do Dachau, gdzie zginął w komorze gazowej.
68. Oczko Wojciech (1537-1599) – lekarz, zasłynął jako pierwszy balneolog, czyli lekarz, leczący wodami leczniczymi, pisząc dzieło pt. „Cieplice”. Jako pierwszy na świecie napisał dzieło o leczeniu kiły.
69. Plage Emil (1869-1909) – przemysłowiec. Zawiązał spółkę z Teofilem Laśkiewiczem. Mimo jego śmierci, lubelska fabryka rozpoczęła pierwszą w Polsce produkcję samolotów.
70. Pol (Pohl) Wincenty 1807-1872) – poeta, geograf, urodzony w Lublinie. Po powstaniu listopadowym zwiedzał Tatry i Beskidy, interesując się geologią, geografią fizyczną i etnografią.
71. Porazińska Janina (188-1971) – poetka i pisarka. Wśród wielu jej dzieł jest opowieść biograficzna o Janie Kochanowskim „Kto mi dał skrzydła”, którego z pisarką łączy właśnie Lublin.
72. Prus Bolesław, Aleksander Głowacki (1847-1912) – pisarz. Ukończył lubelskie gimnazjum. Zaczął pisać pod pseudonimem: Jan w Oleju (od nazwy ulicy Olejnej w Lublinie, gdzie mieszkał u ciotki).
73. Puławski Rafał (1901-1931) – konstruktor samolotów. Skonstruował pierwszy polski metalowy myśliwiec. Podczas oblotu próbnego, rozbił się w Warszawie. Ciężko ranny, zmarł w szpitalu.
74. Pustowójtówna Henryka, zamężna Loewenhardt (1838-1881) – działaczka niepodległościowa. W 1861 r. przybyła do Lublina i stała się główną inicjatorką manifestacji patriotycznych w mieście.
75. Radziszewski Idzi (1871-1922) – ksiądz, profesor. 12 XI 1918 r. założył w Lublinie katolicką wyższą uczelnię, nazywaną UL, a następnie – KUL, zostając jej pierwszym rektorem.
76. Riabinin Jan (1878-1942) – historyk, archiwista. W lubelskim archiwum porządkował akta, wydając przewodniki archiwalne, m.in. Materiały do historii Lublina.
77. Rogowski Ludomir (1881-1954) – kompozytor. Urodzony w Lublinie. W 1926 r. artysta wyjechał na stałe do Dubrownika, gdzie napisał „Hymn Dubrownika”.
78. Ruszel Paweł (1593-1658) – dominikanin, teolog. Założył przy klasztorze wyższą uczelnię Studium Generale, działającą w latach 1644-1686. Był wielkim krzewicielem kultu relikwii Krzyża Świętego..
79. Serwaczyński Stanisław (1790-1859) – kompozytor, skrzypek-wirtuoz. Koncertował w Lublinie, m.in. w salonie doktora Wieniawskiego, udzielając przy okazji lekcji młodemu artyście Henrykowi.
80. Singer Izaak Bashevis (1902-1991) – pisarz, laureat nagrody Nobla. W 1960 r. pisarz napisał powieść „Sztukmistrz z Lublina. W 1978 r. pisarz otrzymał literacką nagrodę Nobla.
81. Skłodowski Józef (1804-1882) – pedagog. W l. 1851-1862 był dyrektorem gimnazjum gubernialnego w Lublinie. Był dziadkiem noblistki Marii Curie-Skłodowskiej.
82. Słomkowski Antoni (1900-1982) – ksiądz, rektor KUL. W 1944 r. reaktywował KUL, zostając jego pierwszym powojennym rektorem. Był aresztowany przez UB i więziony do listopada 1954 r.
83. Smorawiński Mieczysław (1893-1940) – generał. Dowódcą Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie. 20 IX 1939 r. został aresztowany przez wojsko sowieckie, a w 9 IV 1940 r. zastrzelony w Katyniu.
84. Staszic Stanisław (1755-1826) – duchowny, działacz polityczny i społeczny, geolog, geograf, pionier turystyki. W Lublinie był inicjatorem budowy neogotyckiego zamku i pomnika Unii Lubelskiej 1826.
85. Stompf Jan (1790-1836) – architekt, główny propagator neogotyku w Lublinie. Jego dziełami są: zamek, przeznaczony na więzienie, ogrodzenie przy kościele i budynek Komisji Obwodowej.
86. Szaniawski Klemens Junosza (1849-1898) – pisarz. Urodzony w Lublinie. Pisał opowiadania, o tematyce lubelskiej: Cud na kirkucie i Szpada Hamleta (o aktorze lubelskiego teatru).
87. Szapiro Meir, Szapira Majer (1887-1933) – rabin, rektor Jesziwy. Był głównym organizatorem budowy wyższej uczelni talmudycznej w Lublinie, otwartej w 1930 r. i jej pierwszym rektorem.
88. Stein (Sztejn) Józef (ok. 1760-1830) – lekarz, społecznik, filantrop. Od 1871 r. w Lublinie. Założył fundację na stypendia dla młodych studentów medycyny z ubogich rodzin z Lublina i Lubelszczyzny.
89. Ściegienny Piotr (1801-1890) – ksiądz, działacz chłopski. Zorganizował tajny Związek Chłopski, planując wybuch powstania zbrojnego. Po powrocie z Syberii zamieszkał w Lublinie.
90. De Tramecourt Jerzy (1889-1939) – urzędnik, działacz niepodległościowy. Po wybuchu wojny został aresztowany w przez Niemców i rozstrzelany w listopadzie 1939 r.
91. Tumidajski Kazimierz (1897-1947) – pułkownik WP. Po akcji „Burza” pod koniec lipca 1944 r. został aresztowany przez NKWD i wywieziony do obozu w Riazaniu, gdzie został uduszony.
92. Vetter Juliusz (1853-1917) – przemysłowiec, działacz społeczny. Wybudował szkołę ekonomiczno-handlową, szpital dla dzieci. Był inicjatorem wielu innych akcji charytatywnych.
93. Wadowski Jan Ambroży (1839-1907) – duchowny, historyk. Zasłużył się dla Lublina, pisząc monumentalne dzieło: Kościoły lubelskie, zawierające wiele cennych informacji o dawnym Lublinie.
94. Wieniawski Henryk (1835-1880) – kompozytor, skrzypek wirtuoz. Urodził się w Lublinie. W wieku 15 lat rozpoczął artystyczne tournee. Był pierwszym skrzypkiem dworu carskiego w Petersburgu.
95. Wiercieński Henryk (1843-1923) – powstaniec, działacz społeczny. Po powrocie z Syberii prowadził aktywną działalność publicystyczną i naukową. Napisał około 2 tysiące artykułów do około 70 gazet.
96. Witkowski Tadeusz (1904-1986) – architekt. Urodzony w Lublinie. Po wojnie – był obok Cz. Gawdzika głównym architektem powojennego Lublina, zasłynął głównie z budowy obiektów UMCS.
97. Wolski Mieczysław (1842-1904) – przemysłowiec. W 1875 r. zawarł spółkę Mieczysławem Łabęckim, uruchamiając fabrykę maszyn i narzędzi rolniczych jako „M. Wolski i S-ka”.
98. Wyszyński Stefan (1901-1980) – biskup lubelski, prymas Polski. W l. 1946-1948 jako biskup lubelski doprowadził do odbudowy zniszczonej katedry. Na frontonie jest jego motto biskupie „Soli Deo”.
99. Zelwerowicz Aleksander (1877-1955) – aktor, reżyser, pedagog. Urodzony w Lublinie. W czasie wojny ukrywał działacza Bundu i prezesa Rady Pomocy Żydom „Żegota” – Leona Feinera.
100. Zukertort Johann (1842-1888) – szachista, urodzony w Lublinie. W 1886 r. rozegrał pierwszy mecz o mistrzostwo świata z Wilhelmem Steinitzem. Jego partie są uważane za arcydzieła gry szachowej.