Kolejna postać z cyklu: „Stu wybitnych lublinian i osób zasłużonych dla Lublina”. Postacią na wtorek będzie kapłan męczennik, błogosławiony Stanisław Mysakowski. W poniedziałek będzie autor fresku w kopule Kaplicy Tyszkiewiczów, w kościele dominikanów. Tym prawie nieznanym lubelskim malarzem jest Tomasz Muszyński:

61. Muszyński Tomasz (ok. 1625- ok. 1680) – malarz. Pochodził z Lublina, z Krakowskiego Przedmieścia. Swoją działalność rozpoczął w 1651 r., malując w kościele św. Michała (byłej farze) obraz; „Zwycięstwo Jana Kazimierza nad Kozakami i Tatarami” (nie istniejący). W l. 1654-1655 w kopule kaplicy Świętego, Krzyża (Tyszkiewiczów), w kościele św. Stanisława oo. Dominikanów wykonał fresk „Sąd Ostateczny”. To dzieło jest jednym z najwcześniejszych obrazów monumentalnej dekoracji malarskiej w Polsce. Temat eschatologiczny, przedstawiony we fresku był realizacją założeń teologicznych lubelskich dominikanów, prawdopodobnie samego, świątobliwego ojca Pawła Ruszla. Artysta znany jest także z obrazu w ołtarzu głównym obecnej katedry, wystawianym w okresie Wielkiego Postu: „Ukrzyżowanie”. Muszyński, autor wielu dzieł, malowanych do lubelskich kościołów, został pochowany w podziemiach nie istniejącego już kościoła św. Michała. Można więc z całą pewnością stwierdzić, że był historycznie pierwszym lubelskim malarzem. Fresk Muszyńskiego jest jednym z czterech cennych lubelskich fresków – obok fresków w kaplicy zamkowej, w katedrze i w „Piwnicy pod Fortuną”.

Pocztu „Stu sławnych lublinian i osób zasłużonych dla Lublina” – ciąg dalszy… Serię czterech kolejnych artystów rozdziela przemysłowiec.
W poniedziałek będzie przedstawiony, niedoceniany i mało znany artysta, Tomasz Muszyński, autor fresku „Sąd Ostateczny” w kopule kaplicy Tyszkiewiczów, w bazylice oo. dominikanów na Starym Mieście. Postacią na sobotę jest niemiecki przemysłowiec, ewangelik – Wacław Moritz, syn Roberta:

60. Moritz Wacław (1865-1947) – urodzony w Lublinie. Jego ojciec, Robert w 1864 r. założył spółkę – fabrykę maszyn i narzędzi rolniczych. Wacław Moritz kształcił się Wielkopolsce i w Saksonii. następnie podjął pracę w fabryce Hipolita Cegielskiego w Poznaniu. W 1893 r. został wspólnikiem firmy założonej przez ojca „R. Moritz i W. Kreczmar w Lublinie”, a w 1895 r. – jedynym właścicielem fabryki. Pod jego kierownictwem fabryka została rozbudowana i unowocześniona. Wacław Moritz brał także aktywny udział w Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”, był jednym z organizatorów Lubelskiego Koła Polska Macierz Szkolna – towarzystwa oświatowego w zaborze rosyjskim. W czasie I wojny światowej jego fabryka stanęła, a on sam pełnił wtedy obowiązki wiceprezydenta Lublina. Po odzyskaniu niepodległości wszedł do kartelu „Zjednoczenie Polskich Maszyn i Narzędzi Rolniczych S.A. w Warszawie”, specjalizując się w produkcji młocarni. W 1930 r. fabryka została zamknięta. Ponownie została otwarta w 1937 r. jako Lubelska Fabryka Maszyn i Narzędzi Rolniczych „Plon”. W 1945 r. jego fabryka została przejęta przez państwo. W. Moritz został pochowany na cmentarzu ewangelickim w Lublinie.

Ciąg dalszy pocztu „Stu wybitnych lublinian i osób zasłużonych dla Lublina”. Postacią na sobotę będzie przemysłowiec Wacław Moritz. W piątek będzie prezentowany autor najpiękniejszych rzeźb, znajdujących się na grobach lubelskich cmentarzy. Był nim Leon Migalski:

59. Migalski Leon (1881-1941) – rzeźbiarz. Urodzony w Węgrzynowie koło Szczekocin. W latach 1907-1911 studiował rzeźbę w Krakowie pod kierunkiem Konstantego Laszczki. W 1930 r. artysta przybył do Lublina. Prowadził zakład kamieniarsko-rzeźbiarski przy ul. Zamojskiej. Migalski wykonywał liczne nagrobki dla lubelskich cmentarzy. Rzeźbił najczęściej w czerwonym piaskowcu. Wykonane przez niego nagrobki miały kształt figuralny lub formę płyty. Artysta wykonywał także nagrobki skrzyniowe. W 1933 r. wykonał rzeźbę dla swojego grobowca. Wśród częstych jego motywów artystycznych był najczęściej Chrystus w Ogrójcu, figura NMP, niewiasta w stroju antycznym, dziecko zawieszające wianek na krzyżu, głowy łabędzie i ornamenty geometryczne. Zajmował się też wykuwaniem nagrobnych inskrypcji. Migalski wykonał kilkadziesiąt rzeźb nagrobnych – głównie na cmentarzu przy ul. Lipowej, ale także na pozostałych lubelskich cmentarzach – na Kalinowszczyźnie, przy ul. Unickiej i do podlubelskich cmentarzy. Na początku wojny, po zabraniu przez Niemców części jego zakładu, podupadł na zdrowiu i zmarł w szpitalu. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Lipowej w Lublinie.

Ciąg dalszy serialu „Stu wybitnych lublinian i osób zasłużonych dla Lublina”. W naszym cyklu przyszła kolej na artystów. Lublin słynie nie tylko z bizantyjskich fresków w kaplicy zamkowej. Unikalnym freskom w katedrze towarzyszą niezwykłe kolekcje sztuki złotniczej. Poniżej, mistrz iluzji – Józef Meyer:

58. Meyer Józef (ok. 1720 – ok. 1760) – malarz. Pochodził z Brna na Morawach. Kształcił się w pracowni Franciszka Ecksteina. Około 1740 r. przybył do Polski. Wykonywał freski w stylu późnego baroku i rokoka w kościele jezuitów we Lwowie i w Trembowli. Po pożarze kościoła jezuitów w Lublinie p.w. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty (10 III 1752 r.), kiedy runęło sklepienie, Józef Meyer w latach 1756-1757 wykonał iluzjonistyczne freski dla świątyni. Po zakończeniu dzieła w lubelskim kościele, w następnym roku wymalował w całości kościół p.w. Rozesłania Apostołów dla zakonu pijarów w Chełmie. Freski Meyera w lubelskiej katedrze są najwspanialszym przykładem malarstwa iluzjonistycznego w Polsce, tworzącego złudzenie perspektywy, trójwymiarowości i krzywizny, prezentującego światłocień i bogaty zestaw barw. Najlepsze efekty iluzji można obejrzeć w skarbcu, gdzie obok fresków są kielichy i monstrancje – arcydzieła sztuki złotniczej. Z kolei zakrystia akustyczna zdumiewa nas efektami doskonałej słyszalności w przeciwległych kątach. Oba miejsca znakomicie potwierdzają znaną zasadę: „Cudze chwalicie – swego nie znacie, sami nie wiecie, co posiadacie”.

Pocztu „Stu sławnych lublinian i osób zasłużonych dla Lublina’ – ciąg dalszy. W czwartek będzie przedstawiony najwybitniejszy twórca malarstwa iluzjonistycznego, pochodzący z Moraw, Józef Meyer. Postacią na środę jest człowiek wszechstronnie uzdolniony, wzorowy harcerz i żołnierz AK, więzień UB – Stanisław Magierski:

57. Magierski Stanisław (1904-1957) – muzyk, fotografik. Urodzony w Lublinie. W szkole należał do harcerstwa. W 1923 r. ukończył w Lublinie gimnazjum, następnie studiował farmację na UW w Warszawie, uzyskując w 1927 r. tytuł mgra. Po powrocie do Lublina przejął rodzinną firmę – drogeryjną hurtownię, sprzedawał sprzęt fotograficzny, utworzył nowoczesne w Lublinie laboratorium fotograficzne i produkował kosmetyki. Na wystawach fotograficznych otrzymywał dyplomy i wyróżnienia. W czasie okupacji był dwukrotnie aresztowany przez Niemców. Działał w ZWZ-AK. W 1944 r. był zastępcą szefa BIP Okręgu Lubelskiego AK. W 1943 r. napisał teksty i muzykę do pieśni partyzanckiej – Kołysanki leśnej: „Dziś do ciebie przyjść nie mogę” i wielu innych utworów. W 1944 r. dokonał fotograficznej dokumentacji ofiar mordu na Zamku oraz obozu na Majdanku. W grudniu 1944 r. został aresztowany przez NKWD i skazany na 10 lat więzienia. Po 2 latach więzienia na Zamku i we Wronkach, został zwolniony. W 1950 r. utworzył Farmaceutyczną Spółdzielnię Pracy „Permedia”. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Lipowej. Żonaty – mąż Danuty, nauczycielki i harcerki, podobnie jak on więzionej przez UB.

Kolejna postać z cyklu „Stu wybitnych lublinian i osób zasłużonych dla Lublina”. Postacią na środę będzie w jednej osobie muzyk, poeta, przedsiębiorca, chemik – farmaceuta, fotografik, harcerz, więzień UB i założyciel teatru, mąż harcerki, też więźnia UB – autor najpiękniejszej pieśni partyzanckiej.

Postacią na wtorek jest patron Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i założyciel Muzeum Lubelskiego – Hieronim Łopaciński:

56. Łopaciński Hieronim (Rafał Lubicz, 1860-1906) – etnograf, historyk i bibliofil. Urodzony w Ośnie Górnym w Wielkopolsce. Studiował na Wydziale Filozoficzno-Historycznym w Warszawie. W 1884 r. został profesorem filologii i historii w gimnazjum w Lublinie. Był członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. Z pasją poświęcił się językoznawstwu i etnografii Lubelszczyzny. Zgromadził cenne dzieła literatury, w tym rzadkie druki i rękopisy, obejmujące prawie 12 tysięcy tomów – również opracowania do poznania historii Lublina. W 1901 r. zorganizował Wystawę sztuki i starożytności. W l. 1904-1905 odrzucił propozycje pracy na uczelniach we Lwowie i w Warszawie. Był współtwórcą Muzeum Lubelskiego i Biblioteki Publicznej w Lublinie. Dokonywał wielu cennych odkryć naukowych do poznania historii miasta: odczytał dokumenty dotyczące budowy kopuły w wieży kościoła Wniebowzięcia NMP, odkrył fresk w tym kościele, opisywał odkryte freski w kaplicy zamkowej. Zmarł na skutek nieszczęśliwego wypadku – wypadł z pędzącej bryczki, po spłoszeniu się koni. Jego imieniem nazwano Wojewódzką Bibliotekę Publiczną i ulicę na miasteczku akademickim.

Mój poczet „Stu sławnych lublinian i osób zasłużonych dla Lublina” się rozrasta. Po zakończeniu „stu” (obecnie jest już 55 osoba), trzeba powiedzieć: „STOP!” i zająć się innymi obowiązkami. Druga lista liczy już 80 osób – do pełnej „drugiej setki” brakuje jeszcze 20 nazwisk, głównie działaczy społecznych, gospodarczych i naukowców). A oto lista osób, które powinny się znaleźć „w drugiej setce”:

1. Andrzej – malarz bizantyjski, autor fresków w kaplicy zamkowej, rozsławiający Lublin, jako miasto styku kultury Zachodu ze Wschodem.

2. Bajkowski Wacław – prezydent Lublina, zamordowany w Dachau.

3. Bay Karol – architekt, budowniczy kościoła św. Piotra i Pawła oo. Kapucynów.

4. Bechczyc-Rudnicka – dziennikarka, współpracownik „Kameny”.

5. Bernardoni Jan Maria – architekt, projektant kościoła jezuitów, obecnie katedry.

6. Białkowski Leon – historyk, archiwista, dokumentujący dzieje Lublina.

7. Bocheński Tadeusz – poeta, nauczyciel w liceum im. Staszica przez 13 lat.

8. Bogdanowicz Kazimierz (1837-1863) – powstaniec styczniowy, stracony w Lublinie.

9. Bryła Feliks (188-1939) – stracony 23 XII 1939 r.

10. Cangerle Jan – architekt, budowniczy kaplicy Tyszkiewiczów w kościele dominikanów.

11. Czechowic Marcin – teolog ariański, zmarł w Lublinie.

12. Czechowicz Mieczysław – aktor, urodzony w Lublinie.

13. Dębicki Stefan – oficer AK, rozstrzelany przez UB w 1946 r.

14. Dekutowski Hieronim „Zapora” – zamordowany przez UB.

15. Douglas Jan – przemysłowiec (I poł. XIX w.), produkujący maszyny rolnicze.

16. Dróżdż Wacław – wiceprezydent Lublina, rozstrzelany w Dachau.

17. Fijałka Michał – cichociemny, więzień UB.

18. Frick Adolf – browarnik, autor projektu budowy Teatru Miejskiego (obecnie Osterwy).

19. Frankowski Leon (1843-1863) – powstaniec styczniowy, stracony w Lublinie.

20. Fulman Marian – biskup lubelski, więzień Gestapo, zwolniony ze względu na wiek.

21. Halicki Henryk (właściwe nazwisko Hagenmayster) (1861-1921) – aktor, reżyser, dyrektor teatru „Rusałka” w Lublinie.

22. Hempel Jakub – architekt, autor przebudowy spalonego kościoła karmelitów na obecny ratusz.

23. Görlitz Kasper – browarnik.

24. Jan z Nowego Sącza – inżynier „rurmistrz”, autor budowy wodociągu do Lublina, o długości ponad 4 km, funkcjonującego w mieście od 1506 r. do 1673 r.

25. Jaworowski Aleksander – lekarz, działacz społeczny.

26. Jaworski Adam – dziennikarz, redaktor „Kameny”.

27. Koryzna Adolf – powstaniec styczniowy, fundator cmentarza na Kalinowszczyźnie.

28. Koterwas Barbara – reżyser, propagatorka tradycji niepodległościowej.

29. Kozłowski Tadeusz (1904-1941) – oficer rezerwy WP, harcmistrz. Zginął w Oświęcimiu.

30. Koźmian Kajetan – poeta, publicysta, lubelski urzędnik, działacz polityczny.

31. Koźmiński Honorat – zakonnik, błogosławiony, założyciel około 20 konspiracyjnych zgromadzeń zakonnych.

32. Kukuryka Stanisław – pierwszy prezes LSM.

33. Kurzątkowski Krzysztof (1925-1989) – malarz, grafik, skazany przez UB na karę śmierci. Wyrok zamieniono na 15 lat. Po 7 latach wypuszczony z więzienia.

34. Landau-Gutenger Gustaw – architekt, autor budowy Kasy Przemysłowców Lubelskich, obecnie hotelu „Lublinianka”, uważanego za najpiękniejszy obiekt eklektyzmu w Lublinie.

35. Leszczyński Jan (1812-1895) – zakonnik, kapucyn. Autor budowy kaplicy NMP w kościele Kapucynów w Lublinie.

36. Leszczyński Rafał – magnat, właściciel renesansowego pałacu, obecnie klasztoru karmelitów.

37. Lubomirski Stanisław Herakliusz – magnat, pisarz, właściciel kilku płaców w Lublinie, wybudował obecny gmach LTN.

38. Majewski Adam August (1838-1908) – działacz niepodległościowy, powstaniec styczniowy, prawnik.

39. Magierska Danuta, z domu Jankowska (1910-1984) – nauczycielka, harcmistrzyni, więziona przez UB, pozbawiona prawa wykonywania zawodu nauczyciela jęz. Polskiego, żona Stanisława, poety.

40. Marconi Henryk – architekt, autor przebudowy pałacu Lubomirskich (obecnie wydziału Politologii UMCS).

41. Mazurkiewicz Józef – historyk prawa, autor monografii o lubelskich jurydykach.

42. Merlini Dominik – architekt, autor przebudowy trybunału i Bramy Grodzkiej.

43. Moniewski Tadeusz (1901-1939) – dyrektor liceum im. S. Staszica. Wraz z innymi więźniami został rozstrzelany 23 XII 1939 r. na starym cmentarzu żydowskim.

44. Negroni Rudolf – architekt, autor projektu przebudowy kościoła bernardynow (wspólnie z J. Balinem).

45. Nowak Edmund – ksiądz, zginął w Katyniu.

46. Nowakowski Edward – zakonnik, powstaniec styczniowy.

47. Ostrogski Konstanty – magnat, fundator cerkwi Przemienienia Pańskiego w Lublinie.

48. Pajdowski Mikołaj – przewodnik, więzień UB.

49. Pankiewicz Józef – malarz, urodzony w Lublinie.

50. Papiewska Wanda – działaczka społeczna, siostra Jana Hempla. Po wojnie, dzięki znajomościom z Bierutem wyciągnęła z więzienia UB harcerki D. Magierską i M. Szewczykównę.

51. Papiewski Franciszek (1879-1956) – inżynier, działacz społeczny, muzyk.

52. Pelczarska Zofia, ps. Ciotka (1897-1944) – ppor. AK,. Więzień NKWD, rozstrzelana 18 grudnia 1944 r. na Zamku Lubelskim.

53. Potocki Stanisław Kostka – magnat, polityk, urodzony w Lublinie,

54. Raabe Henryk (1882-1951) – profesor, pierwszy rektor UMCS.

55. Rożniecki Józef – wojewoda lubelski, zamordowany przez NKWD.

56. Rudlicki – inżynier, konstruktor samolotów.

57. Sanguszko Paweł Karol – magnat, fundator kościoła kapucynów w Lublinie.

58. Sekutowicz Bolesław – prezes Sądu Apelacyjnego w Lublinie, rozstrzelany 23 XII 1939 r.

59. Słomkowski Antoni – ksiądz, rektor KUL, więzień UB.

60. Spazzio Jan – architekt, budowniczy kościoiła i klasztoru dla oo. Misjonarzy, obecnie seminarium duchownego.

61. Spychalski Józef – oficer AK, zamordowany przez NKWD.

62. Staniszewski Marian (1858-1926) – lekarz, działacz społeczny.

63. Strug Andrzej – pisarz, publicysta, działacz społeczny.

64. Surdacki Zygmunt – ksiądz, zamordowany w Oświęcimiu za ukrywanie Żydów.

65. Szmeding Konrad – szef sztabu NOW, rozstrzelany przez NKWD 1 XII 1944 r.

66. Szpiro-Szyffer Bela – działaczka Bundu, więzień Ravensbrück.

67. Szupenko Wanda – działaczka społeczna, organizująca pomoc więźniom Majdanka.

68. Szymański Antoni – drugi rektor KUL, więziony przez Gestapo.

69. Świtalska Maria (1914-1943) – nauczycielka, instruktorka ZHP, aresztowana w pociągu przez Gestapo i osadzona w areszcie w Dęblinie. Tego samego dnia popełniła samobójstwo.

70. Traversi Piotr – architekt, budowniczy kościoła św. Wojciecha na Podwalu iśw. Mikołaja na Czwartku.

71. Tremanzel Jakub – architekt, budowniczy kościoła św. Józefa (karmelitów).

72. Tylman z Gameren – architekt, budowniczy pałacu dla Lubomirskich, obecnie siedziby LTN.

73. Tyszkiewicz Janusz – magnat, fundator kaplicy w kościele dominikanów.

74. Urmowski Leon – malarz, autor obrazu, przedstawiającego ruiny starego zamku, wydał Almanach lubelski.

75. Walciszewska Maria (1902-1941) – nauczycielka, instruktorka ZHP, aresztowana przez Gestapo 18 lutego 1941 r., w tym samym dniu popełniła samobójstwo w celi więziennej „Pod Zegarem”.

76. Woliński Henryk (1824-1895) – urzędnik, prezydent Lublina, rozbudowywał Lublin w II połowie XIX w.

77. Wołowska Maria Marta – zakonnica, Niepokalanka, błogosławiona męczennica, urodzona w Lublinie, rozstrzelana koło Słonimia (obecnie Białoruś).

78. Załuska Jan – pułkownik WP, zginął w Katyniu.

79. Zawistowski Antoni (1882-1942) – ksiądz, błogosławiony męczennik, zginął w Dachau.

80. Życzyński Henryk – historyk literatury, zginął w Katyniu.

Następne nazwiska będą uzupełniane bez pośpiechu. Pierwszą „setkę” opublikuję w całości po zakończeniu tej prezentacji – pod koniec kwietnia.

Ciąg dalszy pocztu „Stu wybitnych lublinian i osób zasłużonych dla Lublina”. Postacią, prezentowaną we wtorek będzie patron Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej, Hieronim Łopaciński. Postacią na poniedziałek jest rektor XVI-wiecznej jesziwy, którego imieniem nazwano największą lubelską synagogę, symbolizujący wielokulturowy Lublin – akurat żyjący w czasie tworzenia w Lublinie Rzeczypospolitej Obojga Narodów. A oto rabin – Salomon Luria Maharszal:

55. Luria Salomon Maharszal (1510-1573) – rabin. Urodził się w Brześciu nad Bugiem, kształcił się w Poznaniu i w Lublinie u pierwszego rektora jesziwy – Szaloma Szachny. Kiedy na zachodzie i południu Europy trwały wojny religijne i prześladowania innowierców, Lublin był nazwany w tym czasie przez Żydów Jerozolimą Królestwa Polskiego i Oxfordem Wschodu. Wyróżniał się w Europie wyższą uczelnią talmudyczną – jesziwą, istniejącą od 1518 r. i jedynym żydowskim samorządem w Europie, zwanym Sejmem Czterech Ziem (Waad Arba Aracot), powołanym przez króla Batorego w 1580 r. Salomon Luria po studiach talmudycznych został przełożonym jesziwy w Ostrogu i naczelnym rabinem Wołynia. W 1555 r. został naczelnym rabinem Lublina, a król Zygmunt August nadał mu w 1567 r. tytuł rektora lubelskiej jesziwy. Nazwa Maharszal jest skrótem tytułu, jakim był określany w języku hebrajskim: „Nasz Nauczyciel Salomon Luria”. Znawca Halachy i Talmudu zmarł w Lublinie i został pochowany na Starym Kirkucie. Jego imieniem nazwano największą lubelską synagogę, która w 1655 r. została zburzona przez Kozaków. Kolejna synagoga zawaliła się w 1854 r., a ostatnia została zburzona przez Niemców w 1942 r.

Rok temu, jeden z moich znajomych (również na fb), publicznie oświadczył w lubelskich mediach, że przygotuje poczet „700 lublinian na 700-lecie” (mam nadzieję, że przeczyta mój artykuł). Gdy wyraziłem się, że jest to zadanie zbyt karkołomne, skomentował to beztrosko: „jaki problem – wystarczy wziąć 4 tomy Słownika Biograficznego Lublina i przepisać nazwiska”. Ależ wyczyn! – a co będzie, jeśli tych nazwisk okaże się więcej? Z całą pewnością zaręczam Państwa, że tych nazwisk w Słowniku już jest ponad tysiąc.

Oferując turystom trasę „Znani i mniej znani mieszkańcy Lublina” w ramach mojej usługi „Lublin City-Tour” (która to oferta została odrzucona przez władze miasta na imprezę Lublin Sezon 2017 r.!), czułem się zobowiązany pogłębić swoją wiedzę na temat miasta oraz poznać lepiej biografie wybitnych lublinian.

Jesienią zrodził się mój pomysł i pierwsze swoje propozycje osób przedstawiałem na łamach fb. Spodziewałem się jakiegoś medialnego odzewu, nawet zwróciłem się do jednej redakcji, ale … wygląda na to, że ze swoim pomysłem zostałem zdany na samego siebie. Od czasu do czasu ktoś przeczyta mój wpis, polubi go, zwłaszcza gdy dotyczy bardzo znanej osoby – i tyle.

Trudne to zadanie dla jednej osoby, która ma ogarnąć 700 lat historii oraz wszystkie dziedziny życia społecznego, gospodarczego i kulturalnego miasta. Kiedy dokonałem tego subiektywnego wyboru, w trakcie prezentacji poszczególnych postaci, spotkałem się z uwagami, że nieproporcjonalnie za dużo jest osób walczących o niepodległość oraz męczenników za wiarę. Słyszałem też uwagi, że za mało jest działaczy gospodarczych.
Same słowniki biograficzne nie są wystarczającą bazą do prezentowania różnorodnych tematycznie postaci. Gdy zaczynałem prezentować tę listę, około ¼ osób wybranych przeze mnie, było skompletowanych na podstawie mojej ogólnej wiedzy o Lublinie. Wielu z tych osób nie ma jeszcze w tych czterech wymienionych tomach.

Pomyślałem sobie – a gdyby tak powstał zespół, który dokonałby wyboru „100 lublinian”, lub nawet „700 lublinian” – według prostych kryteriów – profesji:

1. Artyści (architekci, rzeźbiarze, malarze, muzycy, literaci, aktorzy).
2. Duchowni.
3. Działacze społeczni, dzialacze samorządowi, urzędnicy.
4. Działacze gospodarczy, naukowcy.
5. Lekarze.
6. Nauczyciele.
7. Żołnierze, bojownicy o niepodległość.

Gdy ułożyłem tę listę i zacząłem jej prezentację, wśród 100 wybitnych lublinian zamieściłem 16 bojowników o niepodległość i męczenników za wiarę. Gdy zacząłem studiować biografie osób, które straciły życie z rąk Gestapo i NKWD, lub były przez te zbrodnicze władze represjonowane, z samych 4 tomów Słownika zanotowałem już ponad osiemdziesiąt nazwisk! Łącznie z bohaterami powstania styczniowego, liczba ofiar walki o niepodległość już sięga setki. Dla nich samych trzeba byłoby opracować osobny poczet! A są to nazwiska postaci, które oprócz tego, wcześniej lub później, znacznie zasłużyły się w życiu społecznym i politycznym Lublina.

Po tzw. „polubieniach” okazuje się, że postacie bojowników walk o niepodległość nie są przez większość znajomych uważane za wybitne. Kto więc bardziej zasłużył się dla Lublina? – muzycy, plastycy, lekarze, czy nauczyciele?

Kultura duchowa jest wartością nie dającą się zmierzyć, więc jej odrzucanie, czy drastyczne ograniczanie, upośledza naszą wrażliwość, stępia naszą ofiarność – potrzebę niesienia pomocy innym i poczucie odpowiedzialności za wspólne dobro.

Według przedstawionego schematu, 2 osoby z wcześniej przedstawionych postaci zamienię na osoby zaangażowane w innych dziedzinach życia społecznego. Zostaje mi więc z całej „setki” 14 osób walczących o niepodległość oraz męczenników za wiarę. Za dużo? – dokładnie, z zaokrągleniem do 1, jest to 1/7 przedstawionego wyżej „parytetu”. A jeśli ktoś ma inne propozycje, to chętnie się z nimi zapoznam i być może je uwzględnię.

Serialu „Stu sławnych lublinian i osób zasłużonych dla Lublina” ciąg dalszy. W poniedziałek będzie przedstawiony rektor XVI-wiecznej jesziwy, Salomon Luria, zwany Maharszalem. Dzisiaj przedstawiamy właściciela mieszczańskiej kamienicy, znanej z cennych fresków, Jana Lubomelskiego:

54. Lubomelski Jan (?-1551) – najwybitniejszy przedstawiciel rodu patrycjuszy lubelskich w XVI wieku, wywodzącego się ze szlachty (herbu Zadora). Jego ojciec, Mikołaj zasłynął z faktu wykupienia funkcji wójta dziedzicznego przez rajców lubelskich i ustanowienia w Lublinie rotacyjnego (co kwartał), urzędu burmistrza. Jan, po śmierci ojca w 1516 r. przerwał studia w Lipsku i przejął po nim majątek oraz zajął się handlem zbożem i winem. Od 1532 r. zasiadał dożywotnio w radzie miasta. Ośmiokrotnie pełnił funkcję burmistrza. Prowadził młyn na Wieniawie, tworząc konkurencję dla młynów królewskich na Podzamczu. Zajmował się też handlem nieruchomościami. Jan Lubomelski kazał wybudować sobie okazałą kamienicę (Rynek 8) z obszerną sienią, którą przyozdobiono freskami, przedstawiającymi Lublin i bitwę z Tatarami pod jego murami w 1502 r., gdzie podobno walczył jego ojciec Mikołaj. Freski z połowy XVI w. są rzadkim przykładem malowideł w kamienicach mieszczańskich w Polsce. Oprócz tych fresków, są cenne freski ze scenami epikurejskimi oraz napisami w języku łacińskim i staroniemieckim, pod kamienicą – w „Piwnicy pod Fortuną”, wykonane na zlecenie jego syna Erazma.